Wystawa: Miasto na szklanych negatywach. Warszawa 1916 w fotografiach Willy’ego Römera

Wernisaż: 19 października 2012
Zakończenie wystawy: 7 listopada 2012

Wystawa udostępniona przez Dom Spotkań z Historią.

Utrwalone na szklanych negatywach fotografie tworzą niezwykle cenny zapis historii miasta, które w tym czasie odzyskuje pozycję stolicy. Ze zdjęć wyłania się wielowymiarowy obraz Warszawy: widać zarówno znane, historyczne budynki, które stały się siedzibą nowych władz miasta, jak i biedę żydowskich dzielnic oraz codzienność w okupowanej przez Niemców stolicy.
Zdjęcia są podzielone tematycznie. Pierwsza część pokazuje Warszawę, odzyskującą stołeczne znaczenie. W 1916 roku po raz pierwszy odbyły się wybory do Rady Miejskiej, a na Zamku proklamowano Akt 5 listopada – obietnicę utworzenia samodzielnego Królestwa Polskiego. Römera polityka nie interesowała, jednak jego zdjęcia, przedstawiające znane gmachy – Zamek, Ratusz, Bibliotekę Uniwersytecką, Teatr Wielki – są symboliczną ilustracją dokonujących się przemian.
Drugi rozdział, i zarazem główna część ekspozycji, to obraz Warszawy ze straganami, żydowskimi handlarzami; miasta pełnego zaułków  i barwnych postaci. Warszawski folklor   i biedota wyjątkowo fascynowały Römera; na zdjęciach nie zobaczymy wielkomiejskiego życia. Utrwalone na szklanych negatywach sceny uświadamiają jak trudna była sytuacja mieszkańców Warszawy dotkniętej zarządzeniami niemieckimi, drożyzną, bezrobociem i trudnościami z zaopatrzeniem. Zawierucha wojenna szczególnie dotknęła najuboższych, w tym mniejszość żydowską.
Kolejne części zawierają fotografie z okolic Warszawy (głównie żydowskie miasteczka) oraz terenów dzisiejszej Białorusi. Skrótowo przypomniany został też główny nurt twórczości Römera – fotografie Berlina. Autor uwieczniał stolicę Niemiec od początku XX wieku aż do końca II wojny swiatowej.

Willy Römer (1887–1979)
W 1903 roku rozpoczął naukę zawodu w Berlińskim Towarzystwie Fotograficznym. W latach 1908–1912 pracował w Paryżu u swojego mentora, Karla Deliusa, później w Niemczech w różnych firmach specjalizujących się  w fotografii prasowej. Od roku 1915 do 1918 Römer był żołnierzem na różnych frontach. Podczas interwencji zbrojnej w Polsce i na Białorusi w roku 1916 z własnej inicjatywy fotografował życie rosyjskich chłopów na wsi, a także sceny na targach i ulicach.
Gdy w 1918 roku Willy Römer powrócił do Berlina, wybuchła tam rewolucja, w wyniku której powstała Republika Weimarska. Römer dokumentował wydarzenia, jakie miały miejsce na ulicach, dzięki czemu stał się jednym z najważniejszych sprawozdawców fotograficznych rewolucji w Berlinie (1918/19).
W latach 20. Römer przejął firmę fotograficzną Photothek (Fototekę), która stała się jedną z najważniejszych agencji fotografii prasowej. Jeden z współwłaścicieli firmy był żydowskiego pochodzenia — po dojściu NSDAP i Hitlera do władzy agencję zamknięto.
W roku 1942 Römer został wysłany do Poznania, do pracy dla niemieckiej gazety. W 1945 roku powrócił do Berlina i fotografował zniszczone miasto.